Мазмұны
Форум туралы
2022 жылы 28-29 қыркүйекте Астанада Digital Bridge форумы өтті. Форум өз алаңында Орталық Еуразия елдерінің технопарктерін біріктіріп, өңірде Цифрлық идеяларды ілгерілетуге қатысқандардың барлығына жаңа мүмкіндіктер мен тәжірибе алмасу мүмкіндіктерін ашады. Биылғы форумның басты тақырыбы - «Central Eurasia as a New Tech Platform-Орталық Еуразия жаңа технологиялық платформа ретінде» тұжырымдамасы болды. Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың айтуынша, форумның тақырыбы өңіріміздің ауқымды даму перспективаларын көрсетеді.
«Үлкен адами, зияткерлік және ғылыми әлеуетке ие бола отырып, Қазақстан инновацияларды, цифрлық өндіріс пен шығармашылықты дамыту үшін бірегей кеңістік ретінде әрекет етеді. Бүгінде бұл цифрлық трансформация жекелеген компаниялардың ғана емес, бүкіл елдер мен өңірлердің бәсекеге қабілеттілігінің айқындаушы факторы болып табылатыны жасырын емес», - дей тұра Президент форумды салтанатты түрде ашты.
Форумның ашылуында президенттен кейін Kaspi.kz басшысы және тең құрылтайшысы Михаил Ломтадзе сияқты ірі қазақстандық және халықаралық компаниялардың басшылары, Ин Йонг Ри Samsung Electronics корпоративтік президенті, Арсен Томский InDriver негізін қалаушы және бас директоры, Тео Бертрам TikTok вице-президенті, Сунил Бхарти Миттал OneWeb спутниктік интернетінің атқарушы төрағасы және басқалары сөз сөйледі.
Форумға 300-ден астам IT-компаниялар, 200 спикерлер, 70 инвесторлар және әлемнің 15 елінің өкілдері қатысты. IT-стартаптар аллеясында ойын, білім беру, авиация, ақпараттық-коммуникациялық бағыттағы түрлі жобалар болды.
Дербес деректерді қорғау жөніндегі панельдік сессия
Форумның бірінші күні «Қырғызстан» залында «цифрлық технологияларды дамыту дәуірінде дербес деректерді қорғау» панельдік сессиясында Дербес деректер туралы заңнаманы реттеу және оның одан әрі даму перспективалары мәселелері талқыланды. Гүлмира Біржанова «Құқықтық медиа-орталық» ҚҚ заңгері осы сессияның модераторы болды.
Бұзудың 95%- адам факторы болып табылады
Қазақстан Республикасы цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің Ақпараттық қауіпсіздік комитетінің төрағасы Руслан Әбдіқалықов аудиторияға елдегі дербес деректерді қорғаудың ағымдағы жағдайын ұсынды.
«Егер біз ақпараттық қауіпсіздіктен ұқсасымын алсақ, барлық бұзушылықтардың шамамен 5%-ы техникалық мәселелер (аппараттық немесе бағдарламалық жасақтаманың осалдығы), барлық бұзушылықтардың 95%-ы адамның «бұзуы» болып табылады. Адамды бұзу әлдеқайда оңай және арзан».
Мәжіліс, көбінесе дербес деректерді қорғау бағытында
Екатерина Смышляева депутат және Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Экономикалық реформа және Өңірлік даму комитетінің мүшесі Дербес деректер субъектісінің құқықтарын қорғау саласында заң шығару жұмыстары жүргізіліп жатқанын хабарлап, оның ішінде «Азаматтық сараптама» ҚҚ президенті Данила Бектұрғановтың биометриялық деректер саласын кеңірек жарықтандыратын, заң жобаларында қандай да бір нормалар болады ма деген биометриялық деректерді реттеу мәселесі бойынша сұрағына жауап берді.
Екатерина Смышляева заң жобасының ағымдағы нұсқасында биометриямен байланысты нормалар жоқ, бірақ егер кешенді көзқарас пен шешім болса, онда талқылауға мүмкіндік бар екенін айтты.
Заң шығарушылық және ақпараттардың тарап кетуі туралы хабарлау рәсімі
Руслан Дайырбеков «Eurasian Digital Foundation» ҚҚ негізін қалаушы және «Digital Rights Center Qazaqstan» директоры дербес деректерді қорғау саласындағы заң шығару қызметі нәтижелерінің тақырыбын, атап айтқанда, 2021 жылғы 30 желтоқсанда қабылданған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сауда қызметі, биржалық сауданы дамыту мен дербес деректерді қорғау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» № 96-VII ҚРЗ заңын қозғады.
Руслан Дайырбеков
Сондай-ақ 2022 жылғы 14 шілдеде қабылданған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне инновацияларды ынталандыру, цифрландыруды, ақпараттық қауіпсіздік пен білім беруді дамыту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» № 141-VII ҚРЗ Заңы.
Руслан Дайырбеков
Реттеушінің дербес деректердің таралып кетуі туралы хабарлау рәсімінің тақырыбы жеке қозғалды. Бұл норма заңға енгізілмеді, алайда 2022 жылдың 4 мамырына дейін Парламент Мәжілісі бұл бастаманы бірінші оқылымда қолдады.
Банктер және құпиялылық
Елжан Қабышев «Digital Paradigm» ҚҚ директоры және «Digital Rights Center Qazaqstan» заңгері сессияда банктік қосымшалармен байланысты тақырыпты ұсынды, атап айтқанда, кейбір тұлғалардың құрбандарды киберсталкинг мақсатында банктік қосымшаларды теріс пайдалануы.
Елжан Қабышев
Қазіргі уақытта Қазақстанда банктік қосымшалар өте жақсы қосымшалар болып табылады және банктер танымал жетекші мессенджерлер сияқты өз клиенттерінің цифрлық құпиялылығы мәселелерімен айналысуы керек.
Дербес деректерді қорғау саласындағы әріптестік
«Human Rights Consulting Group» ҚҚ директоры Арсен Әубәкіров 1981 жылғы 28 қаңтарда қабылданған жеке сипаттағы деректерді автоматтандырылған өңдеуге қатысты жеке тұлғаларды қорғау туралы Конвенцияның тақырыбын қозғады. 2016 жылғы 25 наурызда «Бір жағынан Қазақстан Республикасы мен екінші жағынан Еуропалық Одақ пен оған мүше мемлекеттері арасындағы кеңейтілген әріптестік пен ынтымақтастық туралы келісімді ратификациялау туралы» № 475-V ҚРЗ Заңы күшіне енді, онда 237-бапта «тараптар еуропалық және халықаралық құқықтық құжаттар мен стандарттарды ескере отырып, озық тәжірибелер мен тәжірибе алмасу арқылы жеке деректерді қорғаудың жоғары деңгейін қамтамасыз ету үшін ынтымақтасады» делінген.
Қорытынды
Форумға қатысушылар мен аудитория арасында Қазақстандағы Дербес деректер тақырыбына қызығушылық танытты. Әрине, қоғам өзінің дербес деректерін онлайн және офлайн қорғаудың маңыздылығын түсінеді және мемлекет бұл бағытта Дербес деректер субъектілерінің құқықтарын жақсырақ қорғау мақсатында заңнаманы өзгерту және өзектендіру саясатын жүргізеді, ал Цифрлық құқықтар мен бостандықтар Ландшафтының сарапшылары, өз кезегінде, өткен екі жылдағыдай көмек көрсетуге және сапалы сараптама ұсынуға дайын.
